dış gebelik ne demek?

Dış gebelik veya ektopik gebelik, gebelik ürünü olan döllenmiş yumurtanın (fertilize ovum) rahim boşluğu dışında yerleşmesiyle oluşan bir gebelik komplikasyonudur.¹ Çok nadir istisnalar haricinde embriyo canlılığını sürdüremez. Bununla birlikte anne için de ciddi bir risk oluşturur.² Annede iç kanamalar gelişebilir ve bu durum hayatı tehdit edebilir. Gebeliğin ilk 3 ayındaki (ilk trimester) anne ölümlerinin en sık sebebidir.

Ektopik gebelik en sık olarak Fallop tüplerinde (tuba uterina) görülür ve tubal gebelik adını alır. Bununla birlikte yumurtalıkta, servikste, abdomende de görülebilir. Hatta rahimi alınmış kadınlarda bile gösterilmiştir.

Nedenleri

Tam olarak neden çoğu zaman saptanamayabilir. Fakat Türkiye'de bu hastalığın en sık sebebi kronik jinekolojik enfeksiyonlardır ( özellikle kronik vajinal iltihapların önemsenmemesi). Diğer saptanacak nedenler arasında; kadın üreme sisteminde var olan bir anormallik ya da apandisit, safra kesi iltihabı gibi karın içinde enflamasyon - yapışıklık yaratan sıkıntılardan da kaynaklanabildiği görülmektedir.³ Hiçbir sıkıntısı olmayan kişilerde nadiren görülebilmektedir; detaylı anamnez veya fizik muayene yapıldığında mutlaka zeminde bir (özellikle jinekolojik enfeksiyöz) patoloji sekeli vardır.

Risk faktörleri

Tubal ameliyatlar ( bağlı tubaların tekrardan açılmaları, her türlü cerrahi girişim)
Tubal ligasyon (tüplerin bağlanması)
Geçirilmiş dış gebelik öyküsünün varlığı
Tubal patolojiler ( hidrosalpenks, piyosalpenks, sineşi - yapışıklık oluşması)
Yardımcı üreme teknikleri (IVF gebeliklerde, Ovulasyon indüksiyonu)
Geçirilmiş genital enfeksiyonlar ve bunların artan sayısı ( pelvik enflamatuar hastalık - rahim iltihabı, kronik vajinal akıntı, endometrit, kronik servisit)
Jinekolojik enfeksiyona yatkınlık oluşturan her durum indirekt olarak risk faktörü olmaktadır
Endometriozis ( tubalarda yapışıklık yapıyor)
Kromozomal anomaliler
Rahim içi araç (spiral) kullanıyor olmak
Gecikmiş ovulasyon
Progesteron ağırlıklı ertesi gün haplarının kullanımı (reçetesiz kullanımı çok yaygındır)
Semen içerisindeki anormal prostoglandin düzeyleri
Uterus anomalileri gibi risk faktörleri tanımlanmıştır⁴.

Belirtileri

Vajinal kanama
Vajinal akıntı (pürülan ve kanlı olabilir)
Karın Ağrısı: Tek veya çift taraflı, alt karın bölgesinde ve kolik tarzında olabilir.
Bel ağrısı
Adet gecikmesi
Omuz başı sancısı
Gebelik testinin çoğu zaman pozitif çıkması
Bayılma
Mide bulantısı ve baygınlık hissinin oluşması.⁵

Tanı yöntemleri

Şüphelenmek
Beta hCG hormonu ölçümü
Serum progesteron seviyesi ölçümü
Ultrason
Kürtaj
Kuldosentez
Laparoskopi
Açık Laparotomi

Ektopik gebelik bir anda tanısı konulamayan jinekolojik hastalıklardandır. Tıbbi acil hal yaratan bu durumun tanısının hızlı bir şekilde konulabilmesi için Hekime uyum en önemli faktördür. Tekrar tekrar muayene ve testler gerekebilmektedir.

Tedavi

Hastaneye ulaşıldığı vakit kan testleri yapılacak ve ultrason görüntüsü alınacaktır. Ultrasonda rahim içi boş ancak gebelik testi pozitif görünüyor ise büyük ihtimalle dış gebelik söz konusu olabilecektir. Eğer kadın aşırı rahatsızlık hissi yaşamıyorsa ve hayati bir belirti gözlemlenmemişse birkaç gün boyunca hormon testleri yapılarak gözlem altında dış gebelik olup olmadığı anlaşılacaktır. Eğer dış gebelik durumu kesin görülüyorsa laparoskopi yapılacaktır. Dış gebelik tespit edilen kişilerin çoğunlukla hemoglobin değerleri kanamaya bağlı düşük çıkabilecek ve kan transfüzyonu gerekebilecektir.